Magazyn Zmiany, grudzień/12
Rok podsumowuje przewodniczący Sekcji Tadeusz Wierzchowski.
Wejście w rok 2022 rokowało, że po czasie pandemicznym wracamy do normalności. Że czas, który nadejdzie, będzie czasem pracy, głównie w poszczególnych spółkach. Ale w głowach wielu z nas, nie tylko reprezentujących sektor wytwarzania, kołatało się pytanie, co przyniesie ten rok, w aspekcie planowanych zmian w strukturze polskiej elektroenergetyki, związanych z jej transformacją i planowanym powstaniem nowego organizmu o nazwie „NABE”.
Transformacja Sektora Elektroenergetycznego w Polsce – Powstanie „NABE”.
Od pierwszego momentu (przełom 2020/2021), kiedy usłyszeliśmy o zamiarze powstania „NABE” najważniejszym elementem całego procesu nie było protestowanie przeciwko założeniom Ministerstwa Aktywów Państwowych, ale zabezpieczenie interesów pracowników, których dotknie ten proces, w taki sposób, aby nie wpłynęło to negatywnie na ich warunki zatrudnienia, czyli pracę i płacę wtedy, w „dniu dzisiejszym”, jak i w jak najdłuższej przyszłości, którą będzie można wynegocjować. Świadomi, co może te interesy pracownicze zabezpieczyć, przystąpiliśmy do tworzenia dokumentu.
Umowa Społeczna nie po to, aby tworzyć NABE, ale po to by być przygotowanym, gdy powstanie.
Do przygotowania projektu Umowy Społecznej przystąpili członkowie Zespołu Trójstronnego ds. Branży Energetycznej (Współprzewodniczący Krzysztof Kisielewski, TAURON Dystrybucja) we współpracy z Członkami Zespołu Trójstronnego ds. Węgla Brunatnego (Współprzewodniczący Wojciech Ilnicki KWB Turów). Stworzony w okresie od maja do sierpnia 2021 dokument złożony został pełnomocnikowi MAP ds. transformacji Ministrowi Arturowi Soboniowi 23 sierpnia 2021. Od tego momentu trwały prace nad tekstem w zespołach roboczych: ds. Prawa pracy, Legislacji i ustawodawstwa oraz Polityki regionalnej. Zespoły składały się z przedstawicieli Ministerstwa Aktywów Państwowych (Pełnomocnik, Dyrektorzy Branżowi), Pracodawców (Członkowie Zarządów obecnych Grup Energetycznych i Spółek przewidzianych do procesu konsolidacji), Radców Prawnych (rekomendowanych przez Pracodawców i ZZ) i przedstawicieli Związków Zawodowych działających w Zespołach Trójstronnych (kilku przedstawicieli OZZZ PRC).
Sekcję Elektrowni na Węgiel Kamienny OZZZ w tych pracach najczęściej reprezentowali: Tadeusz Wierzchowski, Sławomir Luśtyk, Tomasz Wiercioch, Wojciech Prusik. Wszystkie prace konsultowane były dodatkowo podczas posiedzeń sekcji plenarnych, zespołów roboczych, posiedzeń Zarządu OZZZ PRC i wielu nieformalnych rozmów telefonicznych i łączeń elektronicznych.
W trakcie wielu miesięcy rozmów, przepychanek, kłótni i przekonywania stron do właściwego zapisu danego punktu, zmiany koncepcji działania NABE (Agencja – Holding Spółek Prawa Handlowego) zasięgania interpretacji prawnej takiej transkrypcji omawianego tematu, zmieniali się niektórzy Prezesi, pełnomocnik MAP (Minister Artur Soboń- Minister Piotr Pyzik- Minister Karol Rabenda) najważniejsze było dbać o jak najlepszą, jakość zapisów chroniących interesy pracowników.
Efekt tych prac i rozmów miał miejsce 22 grudnia 2022 w Ministerstwie Aktywów Państwowych, w Warszawie przy ulicy Kruczej, gdzie podpisano „Umowę Społeczną” i „Porozumienie na przedpolu”.
Temat powstania „NABE” i związanej z tym Umowy Społecznej, pomimo złożoności i trudności procesu, to nie jedyne tematy, którymi zajmowali się przedstawiciele Sekcji.
Drugim z priorytetowych tematów poruszanych przez przedstawicieli Sekcji, który choć nie ma bezpośredniego przełożenia na wynagrodzenia zatrudnionych w nich pracowników, ma newralgiczny wpływ na możliwość wykonywania przez nich pracy, było planowane wprowadzenie w życie Rozporządzenia Ministerstwa Klimatu i Ochrony Środowiska dotyczące działalności Komisji Egzaminacyjnych i zdobywania uprawnień kwalifikacyjnych zatrudnionych przy eksploatacji urządzeń energetycznych. Rozporządzenie takie ukazało sie 1 lipca 2022 roku i było częściowo konsekwencją zmian wprowadzonych w Prawie Energetycznym w roku 2021. Przedstawicielom Sekcji udało się uwypuklić na poziomie różnych gremiów, jakie niebezpieczeństwa niesie za sobą wprowadzenie rozporządzenia w projektowanej formie. Najważniejsze z kwestii poruszanych przez nas zostały uwzględnione, lecz nie wszystkie. A ta nieuwzględniona, związana jest z brakiem „vacatio legis” dla obowiązywania zapisów tego rozporządzenia.
Rok 2022 to też pierwszy od wielu lat rok, w którym w sposób bardzo widoczny spadek wartości pieniądza (inflacja), miał wpływ na determinację ZZ w zakresie dbania o poziom wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w Elektrowniach opalanych węglem kamiennym. To, co działo się na rynku paliw, spowodowane między innymi wybuchem tragicznego konfliktu zbrojnego w Ukrainie, nie ułatwiał działalności. W różnych spółkach prowadzone były negocjacje płacowe i negocjacje regulaminów pracy czy układów zborowych. Z pewnością rozmowom tym nie sprzyjały ciągłe zmiany w zarządach spółek inspirowane wytycznymi Ministerstwa Aktywów Państwowych, przyjętymi przez URE taryfami nieodpowiadającymi kosztom produkcji, pomimo ciągle poszukiwanych oszczędności i potrzeby angażowania coraz większych środków finansowych w „Zieloną Energię” i tematy z tym związane. Medialna nagonka dotycząca ponad normatywnych zysków firm energetycznych stała w sprzeczności z faktyczną sytuacją finansowo – ekonomiczną poszczególnych spółek i grup energetycznych, których częścią są elektrownie odpowiedzialne za wyprodukowanie energii elektrycznej niezbędnej do zaspokajania podstawowych potrzeb społeczeństwa Polski, które oprócz pokonywania swoich normalnych trudów dnia codziennego, tak ofiarnie zaangażowało się w pomoc obywatelom Ukrainy.
Sprawa, która wymaga większego zdecydowania, to temat powstania nowego PUZP dla pracowników elektroenergetyki. Wiele wątków to tematy, z którymi przedstawiciele Sekcji zmagają się w każdym roku, niezależnie od tego, jak wielkie zmiany dotkną branżę. W zakresie kadr dochodzi do skorzystania z przejścia na emeryturę kolejnych roczników zatrudnionych pracowników, a brak długoletnich perspektyw dla energetyki konwencjonalnej, poziom wynagrodzeń, a także brak zmian w zakresie wygasającego charakteru ustawy o emeryturach pomostowych, może doprowadzić do coraz mniejszej chęci zatrudnienia młodych ludzi w naszych elektrowniach. Ta praca wymaga wiedzy, umiejętności, kwalifikacji, doświadczenia zdobywanego latami i gotowości, szczególnie trudnej do zaakceptowania przez młodych pracowników, do pracy przez 24-godziny na dobę (świątek-piątek i niedzielę).
Członkowie Rady Sekcji spotkali się trzykrotnie na stacjonarnych posiedzeniach plenarnych (Bukowina Tatrzańska – styczeń, Blizanów k. Kalisza – czerwiec, Rewal – październik), brali czynny udział w obradach XXXV Zjazdu Delegatów OZZZPRC. Skład Rady Sekcji to obecnie 12 czynnych i zaangażowanych organizacji związkowych, a także 2-3 organizacje współpracujące. Obecny stan polskiej elektroenergetyki nie rokuje powstania nowych jednostek wytwórczych opalanych węglem kamiennym, a co za tym idzie wielkość Sekcji na obecnym poziomie nie rokuje zmian w górę. Pocieszające natomiast jest to, że energia elektryczna jest nie do zastąpienia, i nie szybko, „co, dla kogo znaczy szybko” dojdzie do całkowitego wygaszenia mocy konwencjonalnych.
Wszystkim czytającym tę informację o działalności i aktywności Przedstawicieli Sekcji Elektrowni na Węgiel Kamienny OZZZPRC, życzymy, aby ten Nowy Rok 2023, u progu, którego właśnie się znajdujemy – przyniósł same pozytywne wrażenia, a dobre zdrowie pozwoliło się nimi cieszyć.
