Magazyn Zmiany, wrzesień/ 05
autor: Jarosław Zażlak, Zakładowa Organizacja Związkowa MZZPRC GE Enea S.A. w Zielonej Górze
Na początku września br. we Wrocławiu odbył się Jubileuszowy Krajowy Wyborczy Zjazd Delegatów Ogólnokrajowego Zrzeszenia Związków Zawodowych Pracowników Ruchu Ciągłego. Naszemu krajowemu Zrzeszeniu już stuknęła 30 – stka. Jak podkreślił Przewodniczący OZZZPRC Krzysztof Kisielewski, z siedmiu związkowych organizacji założycielskich w 1990 roku na dziś mamy ich już 87, a swój akces zgłaszają kolejni zainteresowani.
W pierwszym dniu uroczystych obrad władze Zrzeszenia uhonorowały szczególnie zasłużonych i długoletnich działaczy. Najwyższe i jedyne tej rangi odznaczenie przyznane przez Prezydenta RP – Brązowy Krzyż Zasługi otrzymał nasz Kolega Ksawery Topczewski! Wiceprzewodniczący ZOZ MZZPRC O/ZG także otrzymał jeden z trzech przyznanych odznaczeń resortowych „Za zasługi dla Energetyki”. W imieniu Prezydenta RP oraz Ministra Klimatu dekoracji dokonał Wicewojewoda Dolnośląski Bogusław Szpytma. Pan wojewoda podkreślił, że na co dzień mieszkańcy nie zdają sobie sprawy, ile trudu i starań wymaga posiadanie napięcia w gniazdkach elektrycznych czy dostarczonego ciepła. Produkcja i dostawa tych mediów staje się coraz bardziej wymagająca i dobrze, że mieliśmy i mamy tak wspaniałych fachowców.
ZOBACZ KONIECZNIE: Jubileuszowe nagrody dla zasłużonych działaczy [ZDJĘCIA]
Zdaniem wojewody wszyscy odznaczeni przez Prezydenta RP i ministra resortowego, przeszli najgłębszą weryfikację i w pełni zasługują na otrzymane wyróżnienia.
Władze Zrzeszenia przyznały także kilkadziesiąt odznak „Zasłużony dla OZZZPRC”. To efekt nowo powołanej Kapituły Odznaczeń OZZZPRC. Poza stosownymi gratulacjami, były treściwe jubileuszowe podsumowania, trzydziestoletnie wspomnienia.
Kolejne punkty agendy KZD OZZZPRC to konieczna praca związkowa. Niezwykle napięty porządek obrad obejmował w szczególności: przyjęcie dokumentacji Zrzeszenia, sprawozdania poszczególnych organów władz Zrzeszenia związane z zakończeniem kadencji, dyskusje i procedury wyborów. Podsumowując kończącą się kadencję Kol. Przewodniczący podkreślił, jak wiele trudu od OZZZPRC wymagało zainicjowanie i doprowadzenie do powstania oraz zarejestrowania Związku Pracodawców Energetyki Polskiej oraz – co ważniejsze – powiązanego z powyższym powstania związkowego projektu Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Energetyki (PUZP). To niezwykle ważne dla pracowników. Zawarte tam zapisy musiały by (po przyjęciu przez wszystkie strony) zostać uwzględnione w Zakładowych Układach Zbiorowych w poszczególnych firmach. Znajduje się tam wiele minimalnych, ujednoliconych i zunifikowanych propracowniczych rozwiązań.
Kolejne zagadnienie to zaproponowanie przez OZZZPRC oraz przyjęcie do dalszego procedowania przez Prezydium Forum Związków Zawodowych (FZZ) propozycji przywrócenia ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń. Niezależnie od aktywności w tym temacie przez FZZ, podjęto dodatkową próbę zaimplementowania tego projektu właśnie do PUZP dla BE. Ogromnego zaangażowania, ciągłej i dynamicznej analizy prawnej wymagała reakcja na „błyskotliwe pomysły” pracodawców, ograniczających uprawnienia pracownicze proponowane przy kolejnych rządowych tarczach antykryzysowych. Nasze Zrzeszenie także zgłosiło do planu pracy Rady Dialogu Społecznego (RDS) temat odmrożenia odpisu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych – w sporej części już zrealizowane. Dodatkowo pod obrady RDS wnieśliśmy następne zagadnienie – próbę zniesienia obowiązującego, wygasającego charakteru funkcjonowania ustawy o emeryturach pomostowych. Odbyły się obiecujące rozmowy z przedstawicielami władz państwowych w tej kwestii, obiecano przedstawienie analiz i propozycji. Jednak brak jest kontynuacji zagadnienia.
Z kolei w ramach Zespołu Trójstronnego ds. Branży Energetycznej (ZTds.BE) podjęto się próby zablokowania projektów wprowadzenia kolejnych zmian do ustawy Prawo Energetyczne w szczególności kwestii przywrócenia cykliczności zdawania egzaminów kwalifikacyjnych- art. 54. Na dziś, po przedstawieniu naszej dogłębnej argumentacji, zmiany prawne tego zagadnienia wstrzymano. Powstał dedykowany temu tematowi wysoko umocowany zespół roboczy. Dalszego zaangażowania wymagają m. in. inicjatywy: Definicji Dnia Wolnego; Definicji Pracodawcy; Przywrócenie powszechnego prawa udziału pracowników w zarządach i radach nadzorczych; Zryczałtowanego dodatku nocnego.
Na głębsze omówienie zasługuje kolejna inicjatywa Sekcji Zakładów Energetycznych (SZE) OZZZPRC – włączenia Pogotowia Energetycznego w Krajowy System Ratowniczo Gaśniczy (KSRG) . Przewodniczący SZE Kol. Piotr Serafin jest w tej dziedzinie wzorowym i najaktywniejszym reprezentantem interesów pracowniczych sektora dystrybucji Energii elektrycznej. Dlaczego to tak ważne? Skąd nasze ogromne i długotrwałe zaangażowanie? Specjalistyczne Zespoły Elektromonterów uczestniczą bezpośrednio w wielu ważnych akcjach ratowniczo- gaśniczych. Każda taka akcja wymaga jak najszybszego i pewnego odłączenia zagrożonego obiektu od zasilania w energię elektryczną (gaz, wodę). Ta presja jest coraz większa, sieci energetyczne są coraz bardziej rozbudowywane, lawinowo podłączane są niekonwencjonalne i zróżnicowane źródła zasilania. Energetyczne służby ruchowe nie są na dziś zobowiązane praktycznie żadnymi wspólnymi normami i jednolitymi państwowymi przepisami. Krajowi Operatorzy Systemu Dystrybucyjnego (spółki energetyczne) działają w tym temacie według własnych zasad i założeń.
Naszym zdaniem konieczne powinno być ujednolicenie takich przepisów i stworzenie minimalnych tożsamych ogólnokrajowych wymogów. Dlatego włączenie służb energetycznych (gazowych…) w KSRG wydaje się procesem oczywistym i naturalnym. W praktyce oznaczałoby to, że w przypadku zaistnienia niebezpiecznego zdarzenia, energetycy docieraliby na miejsce w przeciągu 15 min. – tak jak pozostałe służby objęte tym systemem.
By tak się stało, muszą funkcjonować 24-godzinne zespoły pogotowia energetycznego we wszystkie dni tygodnia i we właściwych lokalizacjach. Na dziś niektóre spółki energetyczne znacznie od tego standardu odbiegają a „stała obsługa” to także dyżury pogotowia domowego. Czas dojazdu takich zespołów na miejsce zdarzenia to niestety już także … godziny. Do tego doprowadziły kolejne programy oszczędnościowo restrukturyzacyjne. Dodatkowo pomysł SZE OZZZPRC zakłada, by wszystkie zespoły pogotowia energetycznego (gazowego) były odpowiednio wyposażone i oznakowane, posiadały sygnalizację dźwiękową umożliwiającą pełne uprzywilejowanie w ruchu drogowym oraz identyfikację z Krajowym Systemem Ratowniczo-Gaśniczym. Sekcja ZE OZZPRC wystosowała w tym temacie obszerne wnioski do Ministerstwa Aktywów Państwowych oraz Ministerstwa Klimatu. Tu uzyskano pełne zrozumienie, aprobatę i pisemną rekomendację. Niestety Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (administrujące KSRG) nie podziela naszych propozycji. Nadal staramy się przekonywać gremia państwowe, że wpisanie Pogotowia Energetycznego do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego to inicjatywa niezwykle potrzebna, gwarantująca niezbędne bezpieczeństwo obywatelom naszej Ojczyzny. Podsumowując można wysnuć wniosek: „ jeżeli nie wiadomo o co chodzi to chodzi o …”. Bezpieczeństwo niestety sporo kosztuje, a koszty tylko rosną.
Obradujący we Wrocławiu Krajowy Zjazd Delegatów dokonał wyboru nowych władz Zrzeszenia OZZZPRC. Przewodniczącym na koleją, czteroletnią kadencję został Krzysztof Kisielewski. Delegaci udzieli mu niemal 100 % poparcia. W dyskusji i podjętych uchwałach KZD OZZZPRC często przewijał się temat górnictwa i szeroko pojętego przemysłu energetycznego. Członkowie Sekcji Górniczej OZZZPRC zdają się już nie oczekiwać na pełną obronę swoich miejsc pracy, lecz jedynie (na obecnie niezapewnione) gwarancje osłony socjalnej dla zwalnianych górników. Stosowne uchwały otrzymały pełne poparcie Delegatów. W przyszłości kolejnymi zagrożonymi zdają się być pracownicy elektrowni na węgiel – w pierwszej kolejności przemysł górnictwa węgla brunatnego i kamiennego o niższej kaloryczności. Skąd taka postawa? Z kuluarowych rozmów można wnioskować, że nawet nie wszyscy Delegaci mają pełną fachową wiedzę. Uważam, że każdy, a tym bardziej energetyk minimum takich informacji powinien posiadać. Bez względu na naszą ocenę, Polska musi podążać w narzucanym kierunku na energię odnawialną. To niezwykle kosztowny trend przyjęty w całej Unii Europejskiej – musimy się dostosować do granicznych dat i założeń dot. udziału tzw. „czystej energii” ze strony Komisji Europejskiej lub opuścić te struktury. Większość państw UE podziela przyjęte z założenia „ekologiczne rozwiązania”, wzmocnione ich partykularnymi interesami gospodarczymi. Nikt zdaje się nie dostrzegać spodziewanej utraty konkurencyjność tak sztucznie sterownej gospodarki w stosunku do innych krajów z innych kontynentów. Już obowiązują nas narzucone ogromne koszty korzystania z naszego podstawowego surowca do produkcji energii elektrycznej, który zapewnia nam bezpieczeństwo energetyczne (obecnie to ponad 70 % udział w rynku energii) – z węgla. Opłaty za emisję dwutlenku węgla wrzucono na spekulacyjną giełdę. Ceny w przeciągu choćby ostatnich miesięcy wzrosły horrendalnie z kilku do 30 Euro za tonę. I to pomimo recesji i znacznego zmniejszenia produkcji (w tym CO2 ) związanej z epidemią.
Rząd polski już ogłosił, że do 2030 roku zmuszony jest zmniejszyć wydobycie węgla o 40%. A to dopiero pierwszy etap. Co to oznacza? Ogromne dalsze koszty – zarówno finansowe, jak i społeczne. Czystsze powietrze w praktyce oznacza także zmianę krajowego „miksu energetycznego” a docelowo utrzymywanie „podwójnej energetyki”. Będziemy płacili nie tylko za dekarbonizację, ograniczanie, wymianę, modernizację, lecz również za konieczne dalsze utrzymywanie energetyki konwencjonalnej i to na sporym – zakładkowym poziomie. Mowa tu także o planowanych elektrowniach atomowych. Ta Energetyka konwencjonalna w gotowości będzie czekać by wznowić produkcję jak „planowo zawiedzie” Energetyka odnawialna. Gdy nie wieje wiatr, jest pochmurno to nie będzie wystarczającej ilości energii z odnawialnych źródeł energii. Wówczas gwałtownie spada i tak bardzo niska sprawność takich źródeł zasilania. Przypomnę, że energetyka słoneczna to jest efektywności w 15% w ciągu roku (na 100 godzin – tylko przez 15 wytwarza się energię). Energetyka wiatrowa na lądzie to ok. 22-25% w warunkach polskich. Najwydatniejsza z powyższych to energetyka wiatrowa na morzu (ok. 45-55%.) Przy niekorzystnych warunkach pogodowych te nawet 88% ubytku w „czystej energii” z odnawialnych źródeł będzie trzeba dostarczyć do systemu z innych czyli konwencjonalnych źródeł. Dla porównania celem, jaki wyznacza sobie przemysł energetyczny na całym świecie, jest przesunięcie granicy sprawności istniejących elektrowni węglowych dla warunków referencyjnych z bieżącej wartości 46% poza 50%. Czym mogą skutkować niewłaściwe dobory miksu źródeł energetycznych widzieliśmy choćby w tym roku w USA. Przy fali tegorocznych upałów (powszechna klimatyzacja) np. w Californii często z konieczności wyłączano energię elektryczną – bo odnawialne źródła nie wytrzymywały, a rezerwowanie mocy z elektrowni konwencjonalnych nie było wystarczające. W Niemczech bogate społeczeństwo podjęło w referendum decyzję, że pokryje koszty „oczekiwania” elektrowni jądrowych. U nas społeczeństwo wydaje się być nieświadome tych kosztów. Węgiel jest w naszych warunkach nadal najtańszym i pewnym źródłem. Są najnowsze szacowania, że uwzględniając nowo odkrywane pokłady (np. Lubelskie) to mamy ich na ok. 100 lat.
Źródła odnawiane by były opłacalne dla ich właścicieli są nadal dotowane – np. jako dodatkowy podatek w cenie kilowatogodziny. Na marginesie – jeżeli chodzi o unijny nałożony podatek za emisję dwutlenku węgla, tak kosztowny szczególnie dla naszego kraju, to śp. Minister prof. Jan Szyszko na arenie międzynarodowej udowodnił, że takie kraje jak Polska poprzez duże zalesienie pochłaniają więcej tego gazu cieplarnianego niż go produkują. A przyjęte z jego inicjatywy założenia ONZ (w tym V Konferencja Stron Konwencji Klimatycznej ONZ) o indywidualnym dla każdego z państw programie zrównoważonego rozwoju i własnej indywidualnej ścieżce dojścia do czystości klimatycznej, nie mają decydującego przełożenia na zideologizowaną zeroemisyjna politykę UE.
Dotychczasowe działania władz państwowych na scenie krajowej w tej kwestii, zdaniem Delegatów OZZZPRC, nie są wystarczające i transparentne. Dlatego szereg z uchwał Krajowego Zjazdu dotyczyło tego tak ważnego zagadnienia, w tym przekazania dla najwyższych Przedstawicieli Rządu RP naszego stanowiska w sprawie planowanej transformacji sektora energetycznego, której celem jest dekarbonizacja polskiej energetyki. Rozpoczęcia właściwego dialogu ze wszystkimi umocowanymi prawnie reprezentantami strony Społecznej, przeniesienie rozmów na właściwy poziom, czyli na powołane do tego celu krajowe zespoły. Kolejny wniosek to zobowiązanie Przewodniczącego OZZZPRC do wystąpienia z wnioskiem do władz naszej Centrali Związkowej – Forom Związków Zawodowych o zorganizowanie spotkania przedstawicieli związków zawodowych działających w sektorze energetycznym, a skupionych w FZZ z przedstawicielami Rządu RP odpowiedzialnymi ze ten obszar działalności. Trzeci wniosek to zobowiązanie naszych przedstawicieli OZZZPRC w ZTds.BE o wniesienie pod obrady tego Zespołu tematu przedstawienia przez Prezesa Rady Ministrów pełnych planów Rządu RP co do przyszłości funkcjonowania polskiego sektora energetycznego z precyzyjnym ujęciem zabezpieczeń Strony Pracowniczej.
Kolejna ważna uchwała to zobowiązanie Zarządu OZZZPRC do podjęcia natychmiastowych działań w/s wypracowania przejrzystych programów osłonowych dla zwalnianych pracowników kopalń węgla brunatnego i spółek zależnych branży węgla brunatnego. Także uchwałą władze Zrzeszenia zobowiązały się do udzielania niezwłocznej, pełnej pomocy i wsparcia organizacjom związkowym – członkom OZZZPRC przy sporach zbiorowych; To wzmocnienie tak właśnie działających naszych struktur centralnych.
