Magazyn Zmiany, październik/04
Dlaczego tyle czasu poświęcam idei bezpieczeństwa i zdrowia? Bo lata spędzone w pracy na zmiany nauczyły mnie, że najważniejsze jest to, byśmy pamiętali , że w domu czekają na nas bliscy. Rozmowa z Krzysztofem Urzędowiczem, Ambasadorem Krajowym Stowarzyszenia Forum Społecznych Inspektorów Pracy
Od lat działasz jako społeczny inspektor pracy – skąd miłość do tego rodzaju służby?
Bardzo dobre pytanie! Jak dziś pamiętam szkolenie z 1995 roku zorganizowane przez ZZPRC „Partnerzy w zmianie”. Prowadził je Lary Adams z Departamentu Pracy Stanów Zjednoczonych. Mówił o sposobach negocjacji z pracodawcą, jedocześnie podkreślając, jak duże znaczenie ma własny rozwój, wyznaczanie sobie celów oraz planów wzrostu zawodowego i osobistego. Obecnie ścieżki rozwoju i kariery to nowoczesne narzędzia HR.
Pracując w energetyce łódzkiej od 1981 roku, przeszedłem wszystkie szczeble stanowiskowe, a dzięki wiedzy i doświadczeniu zostałem mistrzem zmiany – pierwszym mistrzem z konkursu w firmie na to stanowisko. Zmieniała się firma, technologie, procesy produkcyjne, zmieniali właściciele trzeba było nadążać. Obecnie Veolia Energia jest jedną z największych firm w Polsce. Zmiany procesów technologicznych i modernizacje miały znaczący wpływ na środowisko pracy. Widziałem to, dlatego od 2005 roku rozpocząłem działalność jako Społeczny Inspektor Pracy. W dobie zmian celem działań było zapewnienie przez zakład bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych określonych w przepisach. Oczywiście, nic nie przychodzi łatwo. Szkolenia, warsztaty, samokształcenie, seminaria i praktyka – tylko takie działania przynoszą efekty. Po wielu latach stałem się liderem SIP województwa łódzkiego. Pięciokrotnie byłem laureatem konkursu „Najaktywniejszy Społeczny Inspektor Pracy” na etapie wojewódzkim i trzykrotnie wyróżniony przez Ministra na etapie krajowym. Uhonorowano mnie nazwą „Legenda SIP”. Nie spoczywam na laurach.
SIP dla mnie to nie tylko służba, to moja pasja. Będąc już na emeryturze dzielę się swoją wiedzą, doświadczeniem i praktyką, prowadzę społecznie szkolenia związkowe i promuję wśród pracowników świadomą kulturę bezpieczeństwa. Jestem aktywnym Ambasadorem Krajowym Stowarzyszenia Forum Społecznej Inspekcji Pracy, wspomagam wiedzą Fundację Akademia SIP w szkoleniach pracowników z całej Polski.
A dlaczego tyle czasu poświęcam idei bezpieczeństwa i zdrowia? Bo lata spędzone w pracy na zmiany nauczyły mnie, że najważniejsze jest to, byśmy pamiętali , że w domu czekają na nas bliscy.
Co właściwie robi SIP?
W tym miejscu można by było cytować zapisy ustawy, ja jednak jestem praktykiem. Społeczna Inspekcja Pracy przez wielu uznawana za relikt przeszłości, ale moim zdaniem należy raczej doceniać to, że ją mamy. SIP to pracownicy zaangażowani w działaniach na rzecz poprawy warunków pracy. Prowadzą nadzór i ochronę uprawnień pracowniczych, a w szczególności czuwają nad przestrzeganiem przepisów gwarantujących bezpieczne wykonanie pracy. Obecne działania SIP polegają też na aktywizowaniu pracowników, komunikacji na rzecz poprawy standardów bezpieczeństwa na stanowiskach pracy. Co ważne, efekty naszej pracy są widoczne – uświadamianie pracowników i wsparcie w definiowaniu oraz likwidacji zagrożeń daje mierzalne efekty poprzez zmniejszenie liczby wypadków.
Społeczny Inspektor Pracy z wyboru pracowników to misja i obowiązki, dlatego wskazane jest wsparcie ze strony organizacji związkowych.
Z mojego doświadczenia wynika, że świadoma kultura bezpieczeństwa drzemie w każdym z nas tylko trzeba ją obudzić i uaktywnić! Siła wiedzy i doświadczenia pracowników jako ekspertów rozłożona w czasie daje mam MOC działania, a ona przedkłada się w likwidację zagrożeń, a tym samym na poprawę bezpieczeństwa i zdrowia w pracy.
Jakie są główne zaniechania polskich pracodawców i pracowników jeżeli chodzi o BHP pracy?
“Zaniechanie” – w świecie idealnym nie powinniśmy używać takiego sformułowania gdy mówimy o bezpieczeństwie w pracy, bo świadczy to o nieprzestrzeganiu standardów, procedur czy przepisów BHP. W świecie rzeczywistym one oczywiście się zdarzają. Jakie najczęściej? To wiadomo z cyklicznie prowadzonych badań nt. wypadków przy pracy i zgłoszeń pracowniczych do sądów pracy.
- Zaniechania pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych warunków pracy
- Zaniechania pracodawcy w zakresie instruktarzu stanowiskowego i szkoleń bhp
- Zaniechania pracodawcy w zakresie ewidencji czasu pracy
W przypadku pracowników mamy najczęściej do czynienia z:
- Nieprzestrzeganiem instrukcji, przepisów BHP obowiązujących na stanowisku pracy
- Niestosowaniem środków ochrony osobistej na stanowisku pracy
- Nieostrożność, niedbalstwo na stanowisku pracy
I teraz zauważmy jak duże pole do działania ma SIP. Prewencja na każdym wskazanym etapie zapobiegnie wypadkowi.
Czy podejście do SIP i bezpieczeństwa w pracy zmienia się w Polsce? Jak wyglądamy w zestawieniu z innymi państwami?
Jeśli mówimy o Społecznej Inspekcji Pracy to jesteśmy liderami w Europie. Kiedy powstawała Ustawa o SIP w 1950 roku, której głównym założeniem było angażowanie pracowników w bezpieczeństwo i zdrowie w pracy, nikt nawet nie myślał o świadomej kulturze bezpieczeństwa. Szanujmy te tradycje, bo zapisy ustawy są ponadczasowe.
Struktury SIP funkcjonują z powodzeniem w całej Europie. Istnieje nawet Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 14 stycznia 2014 roku w sprawie skutecznych inspekcji pracy jako strategia poprawy warunków pracy na Starym Kontynencie.
Społeczna Inspekcja Pracy ewoluuje. Czasami brakuje narzędzi. Organizacje związkowe wielokrotnie zastanawiały się nad dokonaniem zmian w ustawie, jednak zachodzą obawy, że pracodawcy mają większą siłę. Trybunał Konstytucyjny już rozstrzygał w sprawie Ustawy SIP.
Bądźmy jednak optymistami – teraz, zorganizowani poprzez Stowarzyszenie Forum SIP, mamy większą siłę przekazu. Jesteśmy ogólnopolskim społecznym liderem w dziedzinie promocji idei bezpieczeństwa pracy. Wymiana doświadczeń, sprawdzonych programów prewencyjnych i dobrych praktykach w kształtowaniu kultury bezpieczeństwa pracy staje się miarą. To jest ta MOC!
Więcej można przeczytać na stronach Akademia SIP oraz Stowarzyszenia Forum SIP
